یکی از تجهیزات پرکاربرد در صنایع تأسیسات ساختمانی و صنعتی، شیر اطمینان یا Safety Valve است. این وسیله از جمله تجهیزات ایمنی به شمار می‌رود که فشار را تنظیم نموده و مانع از بالا رفتن مقدار تعیین‌شده و ترکیدن مخازن، شیرآلات، لوله‌ها و سایر ابزارآلات انتقال مواد می‌شود. از آنجایی که شیر اطمینان امنیت و ایمنی عملیات را تضمین می‌کند، کیفیت و کاربری آن بسیار مهم بوده و در انتخاب نوع بهینه آن باید دقت نمود.
شیر اطمینان (رلیف ولو)
شیر اطمینان
شیر اطمینان ابزاری در جهت حفظ ایمنی دستگاه‌های انتقال فشار هستند که توسط یک فنر کنترل می‌گردند. این وسیله با عملیات پاپ کردن (POP)، باعث می‌شود فشار حاصل از عملکرد دستگاه به یک فشار استاتیکی تبدیل شده و شیر باز شود. بدین ترتیب نیروی شدید حاصل از فشار سیالات موجود در مخازن تخلیه شده و مانع از ترکیدن آن می‌گردد. شیر اطمینان برای تخلیه فشار حاصل از کلیه سیالات اعم از گازها و مایعات متراکم، به کار رفته و به افزایش ایمنی دستگاه می‌پردازد.
تنظیم اندازه نازل و میزان سطح مجرای مخزن کمک می‌کند تا میزان تخلیه سیال موردنظر را اندازه‌گیری کرده و حدی را برای این کار تعیین کرد. کلیه استانداردهای مورد نیاز در پالایشگاه‌ها و دستگاه‌های فشارشکن، با بررسی دقیق فاکتورهایی نظیر سایز، مقدار مساحت مجرابند، اندازه نازل، مقدار مورد نیاز خروجی مواد، میزان کاهش و … انجام شده و کاملاً تخصصی عمل می‌شود.
فروشگاه دوزینگ پمپ آسیا به غیر از شیر اطمینان ، دارای تجهیزات جانبی دیگری اعم از پالسیشن دمپنر و میکسر و پکیج تزریق و همچنین انواع دوزینگ پمپ می باشد. برای خرید و ثبت سفارشات خود با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
نحوه کارکرد شیر اطمینان
شیر اطمینان ابزاری ضروری در جهت حفظ امنیت مخازن تحت فشار به‌کاررفته در صنایع است. در اصل این شیرها زمانی که تعادل در فشار مخزن از بین رفته و از استاندارد خود خارج می‌گردد، باز می‌شوند. بدین ترتیب مقدار اضافی از سیال مورد استفاده از لوله‌های مخزن خارج شده و سطح فشار دستگاه پایین می‌آید. در موارد متعددی نه‌تنها تخلیه فشار در اثر به هم خوردن تعادل مخازن مهم بوده، بلکه به علت نوع سیال مورد استفاده‌شده در آن صنعت، احتمال احتراق بالا رفته و خطر انفجار پیش می‌آید.
در این‌گونه موارد انتخاب شیر اطمینان محافظی که بتواند علاوه بر گشوده شدن به هنگام عدم تعادل فشار گاز یا مایع، به تخلیه مقدار زیادی از سیال مورد نظر بپردازد، بسیار مهم و حیاتی است. در این مواقع شیر باز شده، به تخلیه شدت مایع یا گاز مورد استفاده کمک کرده و خطر آتش‌سوزی ناشی از فشار بیش‌ازاندازه را کم می‌کند. حتی ممکن است این سیال در اثر حرارت بالا تغییر شکل داده باشد که شیر اطمینان می‌بایست قابلیت تخلیه آن را نیز داشته باشد.
محدودیت مقدار تحمل فشار توسط شیر اطمینان
طبق استانداردهای تدوین‌شده، شیر اطمینان در محدوده حداکثر ده درصدی می‌تواند فشار بیش از اندازه واردشده به لوله و مخازن را تخلیه نماید. حتی در مخازنی که بالاترین حد تحمل فشار حاصل از سیالات را داشته و احتمال آتش‌سوزی دارند، این حد تحمل نهایت به ۲۰ درصد خواهد رسید. این وسیله ابزاری مطمئن مناسب کاهش فشارهای ناگهانی بوده و از تجمع سیالات داخل موتورخانه جلوگیری می‌کند.
سایت‌های صنعتی کارخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، موتورخانه و … مکان‌هایی هستند که به منظور خروج بخار، گاز، هوای فشرده، سیالات متراکم و آب از شیر اطمینان استفاده کرده و به محدودیت‌های اندازه فشار قابل‌تحمل توسط این ابزار آگاهی تخصصی دارند. ایمنی کارکنان و کارگران این سایت‌ها با تنظیم محدوده فشار کارکرد امن تضمین شده و مانع از انفجارهای وحشتناک و ایجاد ضررهای مالی و جانی برگشت‌ناپذیر می‌گردد.
یکی از استانداردهای مورد نظر در این‌گونه سایت‌های صنعتی در کارخانه‌ها، حفظ SOL/P به‌عنوان محدوده فشار کارکرد امن است. از آنجایی که هر شیر اطمینان طراحی خاص خود را داشته و برای کارکردهای مختلف تولید می‌شود، بررسی این استاندارد و میزان توانایی آن بر اساس مقادیر تعیین‌شده، در نظر گرفته خواهد شد. به‌عنوان مثال هرگاه فشار بیش از اندازه مخازن و لوله‌ها به حدی برسد که موجب باز شدن شیر گردد، گشودگی تا زمان خروج کامل سیال و بخارهای ناشی از آن تقویت شده و بسته نمی‌شود. این حرکت موجب اطمینان از تخلیه کامل و تعادل‌سازی در فشار مخازن می‌شود.
انواع شیر اطمینان
همان‌طور که دانستیم شیر اطمینان به منظور خروج مقدار مشخصی از سیال به هنگام عدم تعادل در مخازن استفاده شده و فشار ناشی از آن را می‌کاهد. این کار در افزایش ایمنی دستگاه و محیط پیرامون آن مؤثر است. از آنجایی که دستگاه‌های صنعتی در کارخانه‌های مختلف متفاوت بوده و کارکردهای متنوعی دارند، تولید شیر مخصوص با استانداردهای متفاوتی مورد نیاز است. از آن جهت این ابزار به دو نوع مختلف تقسیم‌بندی می‌گردد.
ریلایف ولو Relief – Valve
این نوع شیر، وظیفه تخلیه و آزادسازی سیالات مایع حاصل از فشار بیش از اندازه را داشته و به این نام شناخته می‌شود. این شیر اطمینان از نوع فنری بوده و در طول مسیر مایع موجود در مخازن و لوله‌هایی قرار می‌گیرد که از مواد تراکم‌ناپذیر استفاده می‌کنند. ریلایف ولو در اثر فشار انباشته در بالای دستگاه به آرامی باز شده و به تدریج موجب تخلیه سیال و کم شدن فشار درون مخزن می‌شود.
سیفتی ولو Safety- Valve
نوع دیگری از شیرهای اطمینان مورد استفاده در صنایع محسوب می‌شود که مناسب دستگاه‌ها و مخازن دارنده سیالات گازی است. این شیر نیز وظیفه تخلیه فشار بیش از اندازه ناشی از گاز موجود در مخازن را داشته و با فنر کار می‌کند. تفاوت این نوع با مدل قبلی، در ناگهانی باز شدن آن بوده که به هنگام مواقع مورد نیاز، سریع گشوده شده و گاز مورد نظر را به سرعت تخلیه می‌کند. از این مدل شیر اطمینان بیشتر برای تخلیه بخار و گازهای بویلرها استفاده می‌گردد.
نتیجه‌گیری
شیر اطمینان ابزاری کوچک اما قابل استفاده در بسیاری از صنایع بوده که علاوه بر کاربرد فنی، به حفظ ایمنی کار نیز کمک می‌کند. این وسیله موجب کاهش فشار بسیار زیاد ناشی از وجود سیالات گوناگون از جنس مایع یا گاز درون مخازن، لوله‌ها و پمپ‌های بزرگ و کوچک می‌شود. بدین ترتیب مانع از ترکیدن و ایجاد صدمات جانی و مالی در صنایع، آزمایشگاه‌ها و کارخانه‌ها می‌گردد.
این وسیله پرکاربرد به دو صورت تولید می‌گردد. یک شکل مناسب استفاده در مخازن حاوی سیال مایع بوده که به ریلایف ولو مشهور است و مورد دیگر در مخازن و لوله‌هایی مانند بویلر کاربرد دارد که حاوی سیال گازی‌شکل هستند. این مدل شیر اطمینان به نام سیفتی ولو شناخته می‌شود. هر دو محصول در جایگاه خود از استانداردهای مدون و مشخصی پیروی می‌کنند تا کمترین خطر را برای نقل و انتقال سیالات داشته و از انفجار، آتش‌سوزی و احتراق‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری کنند.